• Psycholog szkolny

        • Światowy Dzień Świadomości Autyzmu – 2 kwietnia

          03.04.2025 11:01

          Światowy Dzień Świadomości Autyzmu, obchodzony 2 kwietnia, został ustanowiony przez ONZ, aby zwrócić uwagę na potrzeby, wyzwania i prawa osób w spektrum autyzmu oraz ich rodzin. To także dzień, w którym szczególnie zachęcamy do refleksji nad tym, czym jest autyzm i jak możemy wspierać osoby nim dotknięte.

          Czym jest autyzm?

          Autyzm, a dokładnie spektrum zaburzeń ze spektrum autyzmu (ASD – Autism Spectrum Disorder), to zaburzenie rozwojowe o podłożu neurologicznym. Oznacza to, że mózg osób z autyzmem funkcjonuje w nieco inny sposób – przetwarza informacje, bodźce i emocje w odmienny sposób niż u większości ludzi.

          Autyzm nie jest chorobą – to odmienny sposób postrzegania i przeżywania świata. Nie da się go „wyleczyć”, ale można skutecznie wspierać rozwój osób w spektrum, pomagając im lepiej funkcjonować w codziennym życiu i budować satysfakcjonujące relacje.

          Jak może objawiać się autyzm?

          Autyzm ma bardzo różnorodny obraz – nie bez powodu mówimy o "spektrum". Każda osoba z autyzmem jest inna. Niektóre dzieci rozwijają mowę później lub wcale, inne mówią płynnie, ale mają trudności z rozumieniem emocji czy żartów. Niektóre osoby bardzo dobrze radzą sobie w szkole i pracy, inne wymagają wsparcia przez całe życie.

          Najczęstsze cechy autyzmu to:

          • trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji społecznych,
          • ograniczone zainteresowania, powtarzalne zachowania i silna potrzeba rutyny,
          • nadwrażliwość lub niedowrażliwość na bodźce (np. dźwięki, zapachy, światło),
          • specyficzne sposoby komunikacji i trudności w rozumieniu metafor, ironii czy emocji innych osób.

          Dlaczego świadomość jest ważna?

          Brak wiedzy i zrozumienia prowadzi często do uprzedzeń, wykluczenia i poczucia osamotnienia. Tymczasem osoby z autyzmem mają ogromny potencjał – potrafią być niezwykle spostrzegawcze, lojalne, kreatywne, a wiele z nich posiada wyjątkowe zdolności, np. w dziedzinach matematyki, muzyki, sztuki czy informatyki.

          Aby jednak mogły w pełni rozwinąć skrzydła, potrzebują akceptacji, zrozumienia                                     i przestrzeni, w której mogą być sobą.

          Autyzm to nie przeszkoda w byciu wartościowym człowiekiem.

          Zamiast skupiać się na tym, co „inne” – warto spojrzeć na to, co wyjątkowe. Każdy z nas jest inny. Każdy potrzebuje bliskości, akceptacji i szacunku. Świat zbudowany na empatii jest lepszym miejscem dla wszystkich – niezależnie od tego, w jaki sposób myślimy, czujemy czy komunikujemy się z otoczeniem.

        • Jak motywować nasze pociechy do nauki?

          07.03.2025 08:35
          Jak motywować nasze pociechy do nauki?
          Motywowanie dzieci w wieku szkolnym do nauki może być wyzwaniem, zwłaszcza gdy pojawiają się pierwsze trudności, a zainteresowania uczniów zaczynają kierować się w stronę rówieśników, gier komputerowych czy mediów społecznościowych. Warto jednak pamiętać, że motywacja do nauki nie bierze się z przymusu, ale z poczucia sensu i satysfakcji z osiągnięć. Jak zatem wspierać dzieci w nauce, by chciały się uczyć i czerpały z tego radość?
          1. Motywacja wewnętrzna vs. zewnętrzna – co działa lepiej?
          Motywacja może mieć dwa źródła:
          🔹 Motywacja zewnętrzna – opiera się na nagrodach, pochwałach, ocenach lub unikaniu kar. Może działać krótkoterminowo, ale nie buduje trwałej chęci do nauki.
          🔹 Motywacja wewnętrzna – wynika z ciekawości, zainteresowań i poczucia satysfakcji. To ona sprawia, że dziecko uczy się, bo chce, a nie dlatego, że musi. Najskuteczniejsze jest połączenie obu tych rodzajów motywacji – początkowo można zachęcać dziecko nagrodami czy pochwałami, ale warto stopniowo budować jego wewnętrzną chęć do nauki.
          2. Znaczenie celu – dlaczego warto się uczyć?
          Dzieci w wieku 10-14 lat często zadają pytanie: „Po co mi to w przyszłości?”. Aby pobudzić ich ciekawość i chęć do nauki, warto pokazać im praktyczne zastosowanie zdobywanej wiedzy.
          ✅ Matematyka – potrzebna do zarządzania pieniędzmi, w grach komputerowych, przy budowaniu konstrukcji
          ✅ Języki obce – umożliwiają oglądanie filmów bez napisów, komunikację z graczami z całego świata
          ✅ Historia – pomaga zrozumieć świat i unikać błędów przeszłości
          ✅ Przyroda i biologia – pozwalają lepiej zrozumieć własne ciało i świat wokół nas Jeśli dziecko widzi sens nauki, chętniej się angażuje.
          3. Pochwały i docenianie wysiłku - UWAGA!
          Dzieci powinny czuć, że ich praca i zaangażowanie są zauważane. Zamiast chwalić tylko wyniki („Dostałeś piątkę, super!”), warto podkreślać wysiłek i postęp:
          ✅ „Widzę, że włożyłeś dużo pracy w to zadanie, to się naprawdę opłaciło!”
          ✅ „Było trudno, ale się nie poddałeś – to jest najważniejsze!” Podkreślanie samej oceny sprawia, że dziecko może uczyć się tylko dla nagrody, a nie dla samego rozwoju.
          4. Jak uczyć systematyczności?
          Niektóre dzieci zniechęcają się do nauki, bo czują, że mają zbyt dużo materiału do przyswojenia. Kluczem jest regularność i organizacja.
          📌 Planowanie nauki
          Warto pomóc dziecku stworzyć prosty harmonogram – krótkie sesje nauki każdego dnia są skuteczniejsze niż nauka w ostatniej chwili przed sprawdzianem.
          📌 Metoda małych kroków
          Jeśli zadanie wydaje się trudne, można podzielić je na mniejsze części. Zamiast uczyć się całej lekcji naraz, dziecko może zapamiętywać po kilka informacji dziennie.
          📌 Przerwy i nagrody
          Krótka przerwa po 25-30 minutach nauki pomaga zachować koncentrację (metoda Pomodoro). Po wykonanym zadaniu dziecko może przez chwilę odpocząć, np. posłuchać muzyki czy wyjść na spacer.
          5. Nauka przez zabawę i różnorodność metod Dzieci szybciej przyswajają wiedzę, gdy nauka jest ciekawa i angażująca. Można korzystać z różnych metod:
          🎲 Gry edukacyjne – aplikacje, quizy, gry planszowe związane z przedmiotem
          📺 Filmy i podcasty – ciekawie przedstawiona wiedza jest łatwiejsza do zapamiętania
          📝 Notatki wizualne – mapy myśli, kolorowe schematy pomagają lepiej organizować informacje
          🎭 Nauka przez odgrywanie ról – np. wcielanie się w historyczne postacie lub tworzenie scenek w języku obcym Zmienność metod pomaga utrzymać uwagę dziecka i sprawia, że nauka przestaje być nudnym obowiązkiem.
          6. Jak radzić sobie z niechęcią do nauki?
          Czasem dziecko może nie mieć ochoty na naukę. Warto wtedy zastanowić się, co jest przyczyną. Może to być:
          ✅ Zbyt wysokie wymagania i lęk przed porażką
          ✅ Problemy z koncentracją i brak organizacji
          ✅ Niezrozumienie materiału i poczucie bezradności
          ✅ Brak motywacji wewnętrznej
          🔹 Jeśli dziecko boi się porażki, warto podkreślać, że błędy są naturalne i uczą wytrwałości.
          🔹 Jeśli dziecko ma problem ze skupieniem, można pomóc mu stworzyć spokojne miejsce do nauki, bez rozpraszaczy.
          🔹 Jeśli materiał jest zbyt trudny, lepiej podzielić go na mniejsze części i skupić się na wyjaśnianiu krok po kroku.
          🔹 Jeśli brakuje motywacji, warto znaleźć sposoby, które sprawią, że nauka stanie się bardziej interesująca.
          7. Współpraca rodziców i nauczycieli
          Rodzice i nauczyciele odgrywają kluczową rolę w motywowaniu dziecka do nauki.
          Ważne jest, aby:
          ✅ Być wsparciem, a nie tylko kontrolerem – zamiast pytać „Czy odrobiłeś lekcje?”, lepiej zapytać „Czy mogę ci w czymś pomóc?”
          ✅ Rozmawiać o trudnościach – jeśli dziecko ma problemy z nauką, warto wspólnie poszukać rozwiązania
          ✅ Pokazywać pozytywne podejście do edukacji – jeśli dorosły sam uważa naukę za nudny obowiązek, dziecko przejmie to nastawienie
          ✅ Zachęcać do samodzielności – pomaganie w nauce jest ważne, ale dziecko powinno też uczyć się odpowiedzialności za swoje obowiązki
          Podsumowanie – jak skutecznie motywować uczniów do nauki?
          ✔ Pokazywać sens nauki i praktyczne zastosowanie wiedzy
          ✔ Doceniać wysiłek, a nie tylko wyniki
          ✔ Uczyć systematyczności i dobrej organizacji pracy
          ✔ Wykorzystywać różnorodne metody – gry, filmy, kreatywne notatki
          ✔ Pomagać w radzeniu sobie z trudnościami i budować pewność siebie
          ✔ Tworzyć atmosferę wsparcia, a nie presji
          Dzieci w wieku szkolnym uczą się najlepiej, gdy czują, że nauka ma sens i daje im satysfakcję. Warto więc nie tylko wymagać, ale przede wszystkim wspierać ich rozwój w sposób ciekawy i inspirujący.

        • Jak rozmawiać z dzieckiem?

          07.03.2025 08:08

          Jak rozmawiać z dzieckiem?

          - bądź delikatny i postaraj się nie oceniać z góry

          Często zdarza Nam się oceniać kogoś po okładce, ale czy zdarzyło Ci się, że pomyślałeś o kimś coś, a później przy bliższym poznaniu okazało się to nieprawdą? Mi wiele razy :) Zachowanie człowieka w społeczeńsywie może być wypadkową wielu czynników, a nie tylko kwestią osobowości i temperamentu. Podstawowy błąd atrybucji mówi o tym, że ludzie w codziennym życiu wolą posługiwać się heurystykami, czyli skrótowymi schematami myślowymi- łatwiej jest obarczysz kogoś winą, kierując całą odpowiedzalność na jego cechy wewnętrzne niż zewnętrzne okoliczności.

          Przykład: On od zawsze taki był- złośliwy, dokuczliwy, sprawiający kłopoty  w szkole i teraz wyrósł na bandytę.

          Zamiast: Może to w jakim domu był wychowywany wpłynęło na jego postrzeganie świata i innych ludzi? Może przeżył coś traumatycznego, co sprawiło, że teraz nie potrafi normalnie funkcjonować w społeczeństwie?

          - bądź otwarty na różne tematy

          Rodzice często boją się rozmów o emocjach z dzieckiem. Baa.. Nie tylko z dzieckiem, ale też z innymi i ze sobą samym :) Dlatego warto podjąć próbę zastanowienia się, co takiego blokuje mnie przed tymi rozmowami? Dlaczego mam takie bariery? Czy kiedykolwiek w dzieciństwie ktoś ze mną w tak szczery i otwarty sposób rozmawiał? Jakie korzyści moga płynąć z takich rozmów? Czego na miejscu dziecka oczekiwałbym/ oczekiwałabym od rodzica?

          Częto w pracy gabinetowej spotykam się z tym problemem u rodzin. Pytam wówczas, czy rozmawiają Państwo ze swoim dzieckiem o trudnościach, emocjach, potrzebach? Rodzice chwilę się zastanawiają po czym stwierdzają, że o tym akurat nie, ale o masie innych rzeczy już tak. Ale czy ta masa innych rzeczy jest sednem problemów? Czy tylko ich szczelnym ukryciem pod maską miłej, codziennej rozmowy typu: "Jak było w szkole?" , "Zjadłeś dziś obiad?". Dajmy dziecku okazje do tego, aby się przed Nami otworzyło, ale żeby tak moglo się wydarzyć, to my najpierw uporajmy się ze swoimi barierami. 

          - nie neguj uczuć i emocji dziecka

          Wiem, że dla dorosłych inną rangę mają sytuacje, które dzieci bardzo przeżywają, ale Rodzicu, wyobraź sobie, że Ty też byłeś w ich wieku, też miałeś podobne problemy. Nie neguj ich ważności w życiu dziecka. Ono czeka na wsparcie a nie podważanie tego, co czuje!

          Zły przykład: "Nie smuć się", "Czemu się tak złościsz?", "Bądź twardy!", "Nie płacz, to nic nie zmieni", "Ale beksa"

          Moje ulubione: "Brzydko wyglądasz, jak płaczesz"

          Dobry przykład: "Rozumiem, że możesz się złościć", "Wiem, że to dla Ciebie trudne", "Czasem dobrze jest popłakać", "Dobrze, że wyrażasz swoje emocje"

          Będąc szczerą, wolę jak dziecko płacze w gabinecie niż przybiera kamienną mimikę twarzy, gdy mówi o swoich trudnościach. To by oznaczało, że nie jestem dobrym słuchaczem, skoro musi udawać nawet przede mną...

          - szybko reaguj

          Rodzicu, jeśli zauważysz niepokojące sygnały- na przyład: obniżenie nastroju, anhedonizm(niemożność odczuwania przyjemności), zaniedbywanie swojego wyglądu, lękowość, płaczliwość, negatywizm szkolny, objawy psychosomatyczne, które są codziennością(ból brzucha, głowy, drętwienie rąk, szybkie i płykie oddechy, ból w klatce piersiowej, szybkie bicie serca i wiele innych), apatia, brak energii i motywacji NIE ZWLEKAJ.

          Czasami dzieci wstydzą się, nie chcą z jakichś powodów lub boją się mówić o swoich problemach rodzicowi. Psycholog, psychoterapeuta lub psychiatra są osobami obiektywnymi, które mają obowiązek dochowania tajemnicy zawodowej z wyjątkiem sytuacji: zagrożenia życia lub zdrowia lub popełnionego przestępstwa. Nie obrażaj się na dziecko za to, że woli porozmawiac ze specjalistą. Uwierz, to częste zjawisko!